Geschiedenis van de gemeenschapscentra: jaren 70-80

Jaren 70: sociaal-kulturele raden

Hoe zijn de gemeenschapscentra ontstaan? Begin jaren zeventig ontstaan de Sociaal-kulturele Raden. Zij organiseren de Vlamingen in Brussel en hun verenigingen, creëren ontmoetingskansen en laten hun stem horen binnen gemeente en Gewest.

De Raden zijn sociaal-cultureel:

  • ‘Sociaal’ staat voor samenlevingsopbouw. De Raden richten zich op de brede lokale samenleving. Ook thema’s als leefmilieu en welzijn komen aan bod.
  • ‘Cultureel’ verwijst naar de promotie en de ondersteuning van het lokale culturele leven. ‘Volksontwikkeling’ werd dat toen genoemd.

De Raden zijn ook multifunctioneel: ze bundelen thema’s als sport, jeugd, gezin en milieu. Daarvoor bestaan geen aparte Raden zoals in Vlaanderen.

Basiswerk door en voor Nederlandstalige Brusselaars

De Raden organiseren zich uitgesproken pluralistisch en democratisch. Het doel van hun programma’s? De Nederlandstaligen uit hun minderheidspositie halen.
Dat doen ze op de volgende manieren:

  • Ze zorgen ervoor dat ze door de gemeente erkend worden als adviesorgaan.
  • Ze werken adviezen uit voor de overheid.
  • Ze moedigen Nederlandstalige vertegenwoordiging in de gemeenteraden aan.
  • Ze sporen discriminaties op en gaan ertegen in.
  • Ze stimuleren ontmoetingen en het verenigingsleven.

Dat basiswerk levert resultaten op. De Raden organiseren de eerste festivals in Brussel. De lokale promotiecampagnes van het Nederlandstalig onderwijs, de kinderdagverblijven en het buurtwerk groeien uit tot overheidsinitiatieven.

1972: oprichting koepel en Nederlandstalige Cultuurcommissie

1972 is een sleuteljaar. De Sociaal-kulturele Raden richten hun koepel op: de Agglomeratieraad voor het Plaatselijk Sociaal-Kultureel Werk (APSKW). Datzelfde jaar ziet ook de NCC het levenslicht, de Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie – de voorloper van de huidige VGC.

De APSKW (later Stad en Cultuur) is mede-initiatiefnemer van de Congressen van de Brusselse Vlamingen in 1975, 1980, 1986 en 1994. Die congressen vormen een open en democratisch platform van alle Vlamingen en hun organisaties. Samen werken ze aan Brussel als een ‘Levende Stad’. Vlamingen hebben daarin een volwaardige plaats. Ze participeren in de ontwikkeling van de multiculturele samenleving.

Jaren 80: vzw Trefcentrum

Ondertussen kocht de Vlaamse Gemeenschap gebouwen aan voor de Sociaal-kulturele Raden. Begin jaren tachtig wordt in verschillende gemeenten een vzw Trefcentrum opgericht voor het beheer daarvan. Het decreet op de Culturele Centra erkent die vzw’s, en dat betekent:

  • een extra cultuuranimator
  • de verplichte uitbouw van een culturele en educatieve programmatie

Zo ontstaat er een spanning tussen enerzijds de bestaande programmatie van de lokale verenigingen en de Sociaal-kulturele Raad, en anderzijds de nieuwe programmatie van het Trefcentrum.

In 1989 wordt de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) opgericht door de Brusselwet. De VGC heeft sterke banden met de Vlaamse Gemeenschap én met de Brusselse instellingen. 

Jaren 90-2014

Jaren 90-2014

Start en verankering in het lokaal cultuurbeleid
2015 tot nu

2015 tot nu

Gemeenschapscentra in vele handen
Historiek

Historiek

Ga terug naar het overzicht